Opowieści Zdobywcy: prawdziwe onna-musha

Obraz samurajów to powszechnie znany symbol japońskiej kultury, a historie o aktach odwagi tych wojowników stanowią centralny element mitu, wpływając na kulturę współczesną, mimo że ostatni „prawdziwy” samuraj, Saigo Takamori, zmarł jeszcze w XIX wieku. Może nie jest to takie oczywiste, ale swoją rolę w tworzeniu tego komponentu kultury odegrały także kobiety. Nie bez kozery zainspirowały twórców Conqueror’s Blade do stworzenia jednostki onna-musha!

„Onna-musha” to termin oznaczający „wojowniczki” (w języku polskim często stosuje się równoważny termin onna-bugeisha; jap. 女武芸者; mistrzyni sztuk walki) i odnosi się on do wielu legendarnych kobiet w historii Japonii. Onna-musha były członkiniami klasy bushi (wojowników). Szkoliły się w walce na miecze, aby chronić swoje domy, rodzinę i honor — podobnie jak samurajowie-mężczyźni.

Dwie z tych wojowniczek stały się właściwie legendami za życia. Mowa o: Tomoe Gozen i Komatsuhime.

Tomoe Gozen: bohaterka wojny Genpei

Pierwszą ze słynnych onna-musha jest Tomoe Gozen. Opowieści o jej bohaterstwie znalazły się w japońskim eposie Heike Monogatari [„Opowieść o rodzie Heike”] i miały ogromny wpływ na samurajów, którzy poszli w jej ślady. Słowo „Gozen” to tytuł oznaczający „panią”, a ta konkretna dama po mistrzowsku posługiwała się mieczem, celowała w szermierce, łucznictwie i jeździe konnej.

W późniejszych latach ery Heian (podczas wojny Genpei tj. gdy trwała wojna domowa między klanami Minamoto i Taira) Tomoe Gozen służyła jako jego pierwszy oficer swojemu daimyō Minamoto no Yoshinaka, lokalnemu władcy.

Znane są jej dokonania z tego okresu, gdy dowodziła 300 samurajami w walce przeciwko 2000 żołnierzy wrogiego klanu Taira. To starcie zakończyło się zwycięstwem jej oddziałów mimo pozornie beznadziejnej sytuacji. Po tym konflikcie Tomoe Gozen w bitwie pod Awazu, do której doszło w 1184 roku, zdobyła głowę Uchidy Ieyoshiego, choć ostatecznie siły Yoshinaki zostały pokonane.

Rycina przedstawiająca Tomoe Gozen zabijającą Uchidę Saburō Ieyoshiego w bitwie pod Awazu w 1184 r.; autor: Ishikawa Toyonobu (1750 r. n.e.).

Komatsuhime: piękno i ostrze

Komatsuhime była kolejną legendarną onna-musha, żyjącą w okresach Sengoku i Edo. Komatsuhime opisywano nie tylko jako wojowniczkę wyjątkowo piękną, ale i doskonale posługującą się ostrzem. Choć nie brała udziału w bitwach tak jak Tomoe Gozen, zyskała szacunek jako wojowniczka-samuraj ze względu na jej lojalność i zaangażowanie w działania klanu Sanada.

Ojciec Komatsuhime, Honda Tadakatsu, był sławnym generałem, który służył Tokugawie Ieyasu (dzięki niezachwianej lojalności ojca, Komatsuhime została ostatecznie adoptowana przez Ieyasu i uznana wręcz za córkę władcy). Komatsuhime i jej ojciec mogli jednak na własne oczy przekonać się o militarnej potędze Sanady podczas bitwy pod Ueda. W konsekwencji zaaranżowano małżeństwo Komatsuhime z synem władcy klanu Sanada, Sanada Nobuyuki.

Jakiś czas później w tej trudnej rodzinie doszło do konfliktu, ponieważ mąż Komatsuhime, Nobuyuki, postanowił związać się z przeciwnym klanem — czyli rodem Tokugawa. W czasie tego zamieszania ojciec Nobuyukiego i przywódca klanu Sanada, Masayuki, zatrzymał się w zamku Numata, aby zobaczyć swoje wnuki. Spotkał się z Komatsuhime w pełnej zbroi, która przywitała go takimi słowami: „Odkąd ten konflikt sprawił, że nasze ścieżki się rozeszły, nie mogę wpuścić cię do tego zamku, chociaż jesteś moim teściem”. Mimo wszystko, ponieważ honor był dla niej wszystkim, Komatsuhime przyprowadziła dzieci do pobliskiej świątyni, aby mogły poznać Masayukiego. Ten zaś później na własne życzenie udał się na wygnanie i zamknął we wspomnianym przybytku.

Komatsuhime, podziwiana jako dobra i szlachetna żona oraz świadoma i pewna siebie onna-musha, wywołuje pozytywne skojarzenia po dziś dzień.

Portret Komatsuhime z okresu Edo

Chcesz zapoznać się z większą liczbą ciekawostek na temat kultury Japonii, która zainspirowała twórców sezonu Conqueror’s Blade: Sengoku? Zerknij do innych artykułów serii „Opowieści Zdobywcy”, poświęconych m.in. postaci Miyamoto Musashiego, życia samurajaorazjapońskich smoków.