Opowieści Zdobywcy: Smoki

Opowieści o smokach pojawiały i pojawiają się w każdym zakątku świata, zarówno w czasach dawnych cywilizacji, jak i współcześnie. Od umoralniających historii przekazywanych z ust do ust, po całe flotylle generowanych komputerowo niesamowitych skrzydlatych bestii, pokazywanych nam w telewizji i na srebrnym ekranie — prawda jest taka, że smoki działają na ludzką wyobraźnię od tysięcy lat. Nieobce są również kulturze japońskiej, w której smoki symbolizują siłę i moc. Poświęcone im historie i mity są opowieściami o mądrości, wytrwałości, szczęściu i bogactwie.

Większość smoków z japońskich mitów żyje w wodzie lub jest w jakiś sposób związana z deszczem. Buddyjscy mnisi w czasach suszy w dawnej Japonii przeprowadzali specjalne rytuały, aby przekonać króla smoków do pobłogosławienia ludzi życiodajnymi opadami. Możliwe, że smoki kojarzone są z bogactwem i szczęściem, ponieważ ich moc sprowadzania deszczu gwarantuje dobre plony.

W książce pod tytułem Japanese Mythology Juro Oyama przekonuje, że: „Japonia jest krajem mitów, opowieści ludowych, legend i folkloru”, a także, „podobnie jak wiele innych mitów, te japońskie są osadzone na fundamencie prawdy historycznej”.

Wiele smoków pojawiających się w japońskiej mitologii jest wynikiem inspiracji prawdziwymi wydarzeniami z historii narodu lub służyło jako lekcja w kontekście określonego otoczenia kulturowego lub gospodarczego.

Wzmianki o japońskich smokach znajdujemy w pierwszych dziełach należących do kanonu japońskiej literatury, takich jak księgi Kojiki (680 r. n.e.) i Nihongi (720 r. n.e.), starych manuskryptach, zawierających legendy nawiązujące do powstania Japonii. Najbardziej znane wśród nich opisują historie smoków: Yamata No Orochi, Watatsumi i Mizuchi.

Mizuchi

Mizuchi (znany również pod nazwami: „Smok Bez Rogów” lub „Czteronogi Smok”) był smokiem wodnym, który zamieszkiwał rzekę Kawashima. Spotkał go straszliwy koniec po tym, jak dokonał rzezi przypadkowych podróżników. Mizuchi wyróżniał się tym, że pluł jadem. Pokonał go w końcu wielki wojownik o imieniu Agatamori. 

Agatamori wrzucił do rzeki trzy tykwy, które unosiły się na powierzchni wody. Smok miał je zatopić albo pożegnać się z życiem.

Mizuchi był istotą zmiennokształtną. Zmienił się w jelenia, ale w tej formie nie mógł zatopić tykw. Według legendy, kiedy Agatamori pokonał smoka, woda w rzece zabarwiła się na czerwono. Po tym zdarzeniu zaczęto nazywać ją Rozlewiskiem Agatamori.

Historia o Mizuchi może nawiązywać do ofiar z ludzi w starożytnej Japonii składanym rzekom w czasach powodzi, aby zyskać sobie przychylność ich bogów.

.

Wodny smok (Mizuchi); Keisai Eisen (ok. 1829 – 1830 r.)

Yamata No Orochi

Yamata no Orochi był smokiem o ośmiu ogonach i ośmiu głowach, który żył w rzece Hi w pobliżu miasta Izumo. Każda z jego głów symbolizowała jeden z żywiołów — wodę, ziemię, wiatr, ogień, błyskawicę, światło, ciemność i truciznę. Smok miał tak wielkie cielsko — podobno rozciągało się przez osiem wzgórz i osiem szczytów — że musiał mieć mnóstwo odnóży!

Legenda głosi, że co roku, aby uspokoić Yamata no Orochi, składano mu w ofierze do pożarcia jedną młodą dziewczynę. Mieszkańcy prowincji Koshi byli przerażeni jego okrucieństwem.

Król Izumo miał właśnie poświęcić swoją ósmą i ostatnią córkę, gdy Susanoo, bóg burz, zaproponował mu wyjątkowy układ — obiecał, że zabije smoka w zamian za rękę księżniczki Kushinady. Król się zgodził. Susanoo zmienił księżniczkę w grzebień i osadził go na swojej grzywie (załóżmy, że chodziło mu o to, aby ją w ten sposób ochronić na czas walki).

Żeby pokonać bestię, trzeba się było uciec do podstępu, więc Susanoo kazał otoczyć płaską równinę żywopłotem, w który wbudowano osiem bram. Następnie przed każdą z nich umieszczono osiem wielkich balii mocnego sake. Susanoo czekał w ukryciu, aż Yamata no Orochi złapie się na tę przynętę.

Tymczasem rozpętała się wielka burza. Oślepiające błyskawice co chwila przecinały niebo, od potężnych grzmotów drżała ziemia. W końcu pojawił się Yamata no Orochi. Spodobał mu się zapach sake, więc zaczął pić bez umiaru, aż wreszcie padł na ziemię, tak pijany, że stracił przytomność.

Wtedy Susanoo ostrożnie zbliżył się do smoka, upewniając się, że na pewno jest pogrążony w głębokim śnie. Chwycił za miecz i zaczął odcinać po kolei jego głowy. Ćwiartował smoka na coraz mniejsze kawałki, kroił ogony, aż po jednym z uderzeń jego miecz pękł. Okazało się, że trafił w ciele smoka na długi miecz, znany jako Miecz Niebiańskiej Chmury. Susanoo zabrał trofeum na pamiątkę zwycięstwa.

Yamata no Orochi zginął, a Susanoo poślubił księżniczkę i osiadł w Izumo.

Ta historia może opowiadać o ofiarach z ludzi, składanych wrogim plemionom w czasach starożytnej Japonii. Niesamowity miecz w ciele smoka może sugerować odnalezienie skutecznej broni, dzięki której udało się pokonać ciemiężycieli.

Japoński smok na grafice; autor Katsushika Hokusai (ok. 1836 – 1850 r.)

Watatsumi

Watatsumi był smoczym bogiem morza, namiestnikiem wszystkich wodnych królestw i panem pływów. Jego wspaniały pałac pod wodą, znany jako Ryugo-jo, był spokojną przystanią dla rozbitków. Smok ten był znany ze swej hojności. 

Historia, którą znajdujemy w Kojiki, opowiada o mężczyźnie imieniem Hoori, który przeszukując morze w poszukiwaniu zagubionego haka swojego brata, natknął się na jedną z córek Watatsumiego i zapałał do niej wielką miłością. Otohime i Hoori pobrali się i zamieszkali w Ryugo-jo. Po kilku latach Hoori zaczął się nudzić i zatęsknił za domem. Wiedział jednak, że nie może wrócić na ląd bez haka brata. Watatsumi, spoglądający na małżeństwo swojej córki niezwykle przychylnie, wezwał sługi swojego królestwa, nakazując im wszczęcie poszukiwań. Na szczęście okazało się, że jedna z ryb niedawno połknęła hak, więc z jego odzyskaniem nie było problemu i przedmiot trafił w ręce Hooriego. Mężczyzna mógł wrócić na ląd z żoną, smoczą boginią. Oczywiście żyli długo i szczęśliwie!

Z tego mitu dowiadujemy się również, że wnuk Hooriego i Otohime został pierwszym cesarzem Japonii. Opowieść ta tłumaczy, dlaczego wszystkich cesarzy Japonii uważa się za potomków kamis (bogów).

Posłużyła ona bowiem za dowód tego, że cesarze z Kraju Kwitnącej Wiśni uważani są przez swoich za równych bogom — wynikało to z ich związku z bogiem-smokiem.

Chcesz poznać więcej ciekawostek dotyczących kultury Japonii, która zainspirowała twórców sezonu Conqueror’s Blade: Sengoku? Zapoznaj się z artykułami serii „Opowieści Zdobywcy”, poświęconymi postaci Miyamoto Musashiego i życia samuraja. Niedługo pojawią się kolejne!